Communicatie

De kwaliteit van communicatie hangt vooral af van een vertrouwensrelatie tussen de gesprekspartners en het vermogen om zich in te leven in mensen. Het bestaat uit het vermogen om te luisteren.

Communicatie is “creatief”, door communicatie ontstaan verschillende percepties van de werkelijkheid. Omdat iedereen, door te communiceren, zijn eigen interpretatie van de werkelijkheid heeft, ontstaan er altijd conflicten. Bij life coaching worden deze conflicten geïdentificeerd, geclassificeerd en grotendeels opgelost.

Daarnaast moet de luisteraar begrijpen dat communicatie op verschillende niveaus plaatsvindt. Dus wat je zegt heeft een gelaagde boodschap. Zowel in het privé- als in het beroepsleven helpt het om de lichaamstaal van de ander te kunnen interpreteren en je in grote mate aan te passen aan het taalniveau van de ander zonder aan authenticiteit in te boeten. Humor kan doelgericht worden gebruikt, bijvoorbeeld om luchtigheid en kalmte in een gesprek te creëren en conflicten te bezweren.

Percepties van de werkelijkheid

In “Communication as the Construction of Reality” schrijft Paul Watzlawick, de grondlegger van de constructivistische communicatietheorie, dat alleen communicatie interpersoonlijke werkelijkheden creëert.

Wat de ene persoon als waar of echt ziet, ziet de ander als onzin of onwerkelijk. Of anders gezegd: de werkelijkheid is in de eerste plaats het resultaat van communicatie.

Dit is op het eerste gezicht contra-intuïtief, maar het verklaart waarom er zoveel (subjectieve) versies van de werkelijkheid zijn.

Deze constructivistische/creatieve kijk op de dingen maakt het mogelijk om positiever om te gaan met het concept van “normaal/niet normaal” gedrag, omdat er geen vooraf bepaalde (objectieve) wereld is die als de enige ware wordt beschouwd.

Er is een zintuiglijke realiteit (eerste orde) die we alleen met betekenis en doel vullen door te communiceren. Maar het resultaat is een werkelijkheid van de tweede orde.

Verliefdheid

Verliefd zijn creëert een rooskleurige innerlijke wereld, maar sluit de ideeën van degenen die niet verliefd zijn uit. Een glimlach heeft een positief effect op de persoon die lacht en op anderen. Het is creatief en betrekt anderen erbij.

Het groene stoplicht

Het feit dat we het licht van een groen verkeerslicht (1e orde) opvatten als een signaal om de weg over te steken (2e orde) is gebaseerd op een communicatiehandeling. Door een aantal basisvoorwaarden te benoemen die functionerende communicatie mogelijk maken, creëert Watzlawick een benadering van deze schijnbaar op zichzelf staande realiteit die voortvloeit uit communicatie.

Wat is echt?

Watzlawick schrijft dat wij mensen voortdurend bezig zijn met het repareren en verstevigen van de wankele steigers die onze alledaagse perceptie van de werkelijkheid ondersteunen. Soms verdraaien we zelfs de feiten zodat ze niet in tegenspraak zijn met onze kijk op de werkelijkheid, in plaats van ons wereldbeeld aan te passen aan de onbetwistbare realiteit…

Conflicten in communicatie

Mensen die weinig reflecteren weten niet precies waar hun persoonlijke grenzen liggen: Zelfevaluatie ontbreekt. Dit leidt ertoe dat conflicten gemakkelijker ontstaan en escaleren. Je hoeft geen filosoof te zijn om te kunnen reflecteren. Bewustwording van gevoelens en gedachten en het ontwikkelen van een nieuw perspectief is genoeg.

Belangrijke vragen zijn:

Wat zijn de verstorende factoren? Welke rollen nemen de deelnemers in elke casus aan? Hoe kan het conflict grotendeels worden opgelost?

De differentiatie van de afzonderlijke conflicttypes (zie diagram hiernaast) is een nuttig hulpmiddel. Het is natuurlijk erg verleidelijk om mensen in categorieën in te delen. Maar dit is slechts een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Mensen kunnen niet worden toegewezen aan slechts één specifiek, constant conflicttype – afhankelijk van de context of situatie kunnen ze elke keer anders handelen. Daarnaast moeten vooral de conflictinhoud (posities en belangen) en de conflictreferentie (relatie tot de conflictpartner) worden belicht.

Communicatie – 4 berichten

Volgens psycholoog en communicatiewetenschapper Friedemann Schulz von Thun zendt een persoon die communiceert tot vier boodschappen tegelijkertijd uit. Als hij zich hiervan bewust is, kan hij misverstanden voorkomen en zo de kwaliteit van zijn gesprekken verhogen.

Vier aspecten spelen een rol in interpersoonlijke communicatie:

1. Feitelijke informatie (geïnformeerd)
2. Self-disclosure (zegt iets over zichzelf)
3. Relatiehint (zegt wat je voor iemand voelt)
4. Beroep (wat ik wil dat je doet)

Voorbeeld:

• Er drijft iets in mijn glas wijn
• Dat wil ik niet in mijn glas wijn.
• Je kunt niet goed gieten.
• Doe het de volgende keer alsjeblieft goed!

Authenticiteit en communicatie

Authenticiteit wordt getoond in een synchroniciteit van spraak en gezichtsuitdrukkingen/gebaren. Mensen herkennen bewust of onbewust wanneer andere mensen hun bedoelingen niet duidelijk overbrengen, omdat hun lichaamstaal dat verraadt.

Het communicatievierkant schept duidelijkheid op deze niveaus:

Op feitelijk niveau moet de spreker begrijpelijke en relevante informatie geven en op het niveau van zelfonthulling moet hij zijn motivatie uiten. Op het niveau van de relatie moet hij zijn tegenhanger respecteren en expliciet zeggen wat hij wil bereiken op het niveau van het beroep.